Loãng xương: Căn bệnh thầm lặng đe dọa sức khỏe xương khớp và cách phòng ngừa hiệu quả

Loãng xương là gì? Nguy hiểm thầm lặng của bộ khung cơ thể

Xương là phần khung nâng đỡ cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nội tạng, duy trì vận động. Theo thời gian, khi quá trình tạo xương bị giảm sút và quá trình tiêu xương diễn ra mạnh mẽ hơn, mật độ xương sẽ suy giảm, dẫn đến tình trạng loãng xương. Loãng xương (Osteoporosis) là tình trạng rối loạn chuyển hóa của xương, khiến mật độ và cấu trúc xương bị suy giảm, làm cho xương trở nên giòn, yếu và dễ gãy. Đây là bệnh lý phổ biến nhưng thường bị bỏ qua do tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ rệt cho đến khi xảy ra biến chứng nặng nề như gãy xương.

Tại Việt Nam, theo Hội Loãng xương TP.HCM, ước tính hiện nay có khoảng 3,6 triệu người mắc loãng xương và con số này có thể tăng lên 4,5 triệu người vào năm 2030. Thực trạng này phản ánh rõ ràng tốc độ già hóa dân số và thói quen lơ là trong chăm sóc sức khỏe xương khớp.

Hậu quả nặng nề của loãng xương: Không chỉ đơn giản là gãy xương

Nhiều người vẫn nghĩ loãng xương chỉ khiến xương yếu đi, nhưng thực tế, biến chứng của nó có thể làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống người bệnh. Một số hậu quả nghiêm trọng bao gồm:

• Gãy xương: Đây là biến chứng phổ biến nhất, đặc biệt là gãy cổ xương đùi, gãy cột sống và gãy cổ tay. Ở người lớn tuổi, các loại gãy này rất khó hồi phục hoàn toàn.
• Giảm khả năng vận động: Sau gãy xương, người bệnh thường gặp khó khăn trong đi lại, sinh hoạt, thậm chí phải nằm một chỗ lâu dài.
• Tàn phế: Một số ca gãy xương nghiêm trọng không hồi phục, khiến bệnh nhân phải ngồi xe lăn suốt đời.
• Đau mạn tính: Loãng xương gây đau lưng, đau cột sống kéo dài, ảnh hưởng đến giấc ngủ và tinh thần.
• Tăng nguy cơ tử vong: Gãy xương đùi ở người cao tuổi có thể gây tử vong trong vòng 1 năm do các biến chứng nội khoa đi kèm.
  

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương

Loãng xương không chỉ là hệ quả của tuổi già mà còn do nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau tác động

• Giới tính và tuổi tác: Phụ nữ, đặc biệt sau giai đoạn mãn kinh, có nguy cơ loãng xương cao gấp nhiều lần nam giới. Theo Viện Dinh dưỡng Việt Nam, tỷ lệ mắc loãng xương ở phụ nữ chiếm từ 70 – 80%, trong khi nam giới chỉ khoảng 20 – 30%. Nguy cơ cũng tăng dần theo tuổi, đặc biệt ở người trên 65 tuổi.

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc loãng xương hoặc từng bị gãy xương, nguy cơ mắc bệnh của các thành viên còn lại sẽ cao hơn.

• Các bệnh nội tiết và miễn dịch: Rối loạn tuyến giáp (phẫu thuật, xạ trị tuyến giáp) và các bệnh tự miễn như Hashimoto có thể làm giảm quá trình tạo xương.

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như lithium, amiodarone, corticoid khi sử dụng lâu dài sẽ gây tiêu xương.

• Lối sống tĩnh tại: Thói quen lười vận động, ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời làm giảm quá trình tạo xương và tổng hợp vitamin D.

• Chế độ dinh dưỡng kém: Thiếu hụt canxi và vitamin D là nguyên nhân trực tiếp làm giảm mật độ xương.

Giải pháp phòng ngừa loãng xương từ sớm

Tầm soát định kỳ

Đo mật độ xương định kỳ là biện pháp phát hiện sớm nguy cơ loãng xương, từ đó có kế hoạch điều trị kịp thời. Đặc biệt, những người trên 50 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ nên kiểm tra sức khỏe xương khớp ít nhất mỗi 1 – 2 năm.

Dinh dưỡng hợp lý giúp phòng ngừa loãng xương

1. Bổ sung canxi và vitamin D đúng cách